Nga Liri Hidërshaj

Pendimi
- Novelë -


Një djalë simpatik, shtathedhur e me një zë tepër të ëmbël, u prezantua si psikolog në emisionin televiziv "Ku je?" dhe ky fakt ma ngacmoi gjatë kujtesën. Nuk e di pse, por emri i tij Andi S. sikur më ngjante i njohur…
Me aq sa dëgjova, padashur fillova të kthehem pas në vite duke shkuar në mendjen time një varg emrash të njohurish. Ndoshta djali si portret nuk më thoshte ndonjë gjë, syri edhe mund të të gënjejë, kurse mendja… Mendja rrallë gabon… Jo se kam kujtesë të fortë… Sidoqoftë brezat janë si filizat e rinj që rriten, ndryshojnë e zëvendësojnë njëri-tjetrin…
Duke vrarë mendjen, më tërhoqi fraza në formë pyetjeje:
"Edhe unë kërkoj nënën time dhe meqë ky emision më dha mundësinë të ndihmoj të tjerët, dua njëkohësisht t’i drejtohem nënës sime dhe t’i them se e dua dhe nëse po më dëgjon, le të kthejë përgjigjë në këtë numër telefoni: 0694325"...
- Edhe ju? - iu kthye drejtuesja e emisionit.
- Edhe unë kam…
Biseda u ndërpre nga një telefonatë e largët.
- Alo, mirëmbrëma! Jam A., motra e…
Ra linja.
Vura re se djaloshi psikolog shfaqi habi, por e mbajti veten. Në sytë e tij lexoheshin dyshimet: "Të jetë ndonjëra nga motrat e mia?… Mundet… Po, po mundet… Nga fliste?… Ku mund të jetë?… Të më ketë njohur vallë?… Sa e përmalluar fliste… Sa zë i afërt m’u duk"...
Kuptohet që e humbi fillin e bisedës. Në studio kishte edhe të ftuar të tjerë. Ishin dy-tre analistë, një grup të rinjsh si dhe ekipi që realizonte lidhjet telefonike të drejtpërdrejta me telekshikuesit e bashkëpunëtorët brenda e jashtë Shqipërisë.
- Problemi i emigracionit ka sjellë veç pasoja të shumta sociale dhe trauma të rënda familjare, si këto që jemi duke dëgjuar e diskutuar, - e rinisi bisedën një nga të pranishmit.
- Ne, - tha një djalë tjetër, - nuk mund t’i parandalojmë dot këto probleme, por ama me forma dhe mënyra nga më të ndryshmet mund të ndikojmë, sadopak, në zbutjen e lehtësimin e tyre në dobi të shoqërisë së re e të civilizuar që po ndërtojmë…
- Në të vërtetë ky emision është më se dobishëm dhe një mbështetje e madhe për shumë nga njerëzit që kanë humbur të afërmit, - foli një nga analistët, - por edhe në këtë emision, si në të gjitha fushat e jetës së një shoqërie, duhet të ndihet edhe dora e shtetit për të cilin kemi nevojë…
- Unë mendoj, - tha djaloshi psikolog, - se ky emision nga vetë emërtimi në formë thirrjeje "Ku je?" i bën njerëzit të mendojnë, të vihen në lëvizje, të tentojnë ta kapërcejnë udhëkryqin që kanë ndërtuar vetë, apo që ua ka bërë peshqesh edhe fati ndonjëherë i mbrapshtë… Njeriu duhet të ketë fuqi në vetvete të gjejë zgjidhje dhe rrugëdalje për jetën e tij, pavarësisht nga çmimi që i duhet të paguajë…
Kështu biseda në studio mori gjallëri dhe drejtuesja e emisionit, duke ju drejtuar atyre me pyetje nga më të ndryshmet, donte t’i siguronte dëgjuesit se për çdo problem që ngrihej në atë studio, gjithë stafi ishte i gatshëm për ta çuar çështjen deri në fund.
Telefonatat e shumta sillnin histori nga më të ndryshmet, plot dhimbje dhe ankth.
Përsëri i njëti zë.
- Alo, mirëmbrëma!… Jam Albana...
Përsëri ra linja.
Në studio pllakosi heshtja përsëri, heshtje që e theu vetëm zëri i gazetares pas pak çastesh:
- Para se të lexojmë një letër që ka ardhur në redaksi, a ka ndonjë pyetje a ndonjë mendim tjetër nga të pranishmit?…

* * *
E mori fjalën një i moshuar që filloi të rrëfente:
- Në lagjen time janë larguar shumë të rinj për në emigracion, por njëri prej tyre ende s’është bërë i gjallë. Familjarët e tij janë në hall të madh, s’kanë lënë vend pa e kërkuar, madje edhe me ndihmën e Interpolit dhe asnjë përgjigje s’kanë marrë... Si mund t’i ndihmojmë prindërit e tij, të ëmën, se i ati ka tre vjet që s’rron, vdiq nga marazi?… Gjendja ekonomike e kësaj familje lë shumë për të dëshiruar... I ati, i ndjeri, shiti ç’kishte dhe me ndihmën e fisit shkoi vetë në Greqi, në Zvicër e Gjermani dhe asnjë shenjë nuk gjeti… Dhe u kthye i dërmuar e i raskapitur dhe u ngujua në shtëpi se s’bënte dot derman për djalin e vetëm… Nuk e deshi më jetën pa të. Pas disa muajsh e gjetën përmbys... Nëna e shkretë s’ka forcë që ta kërkojë… Më të rrallë i vjen ndonjë lajm i rremë nga të afërmit dhe të tjerë që s’e njohin… Dhe kapet me gjithë shpirt pas atyre lajmeve vetëm e vetëm për t’u mbajtur gjallë me shpresën se...
- Si quhej ai djalë? – e ndërpreu gazetarja.
- Blendi Guri, po në Greqi e kish ndërruar emrin, e thërrisnin Marko.
- Ç’shkollë a profesion kishte?
- Shkollën e mesme teknike kishte mbaruar, po në Greqi punonte në një brigadë ndërtimi me emigrantë shqiptarë e irakenë. Ishte trupshkurtër e i plotë, me sy bojëqielli, flokë të verdhë... Djalë i qetë dhe i heshtur. Rrallë fliste. I pëlqente të dëgjonte më tepër se sa të fliste. Nuk ngatërrohej kollaj…
Një telefonatë e largët dhe një zë ndërhyri:
- Jam nga Puka, emigrant në Larisa të Greqisë. Me këto të dhëna që ju parashtroni kam njohur një djalë para tre vjetësh, punonim bashkë, ishim në një dhomë, por ai u largua sepse gjeti një punë më të mirë te një pronar tjetër, po në Larisa. Pronari e mori me sy të mirë, por për pak kohë u zhduk dhe s’e pamë më. Mora vesh se me ndihmën e vajzës së pronarit kishte mundur të rregullonte një udhëtim për në Londër… Mbase është atje, ndaj ju lutem… vazhdoni ta kërkoni se vërtet ishte djalë për së mbari dhe s’ma merr mendja që të mos gjendet... Kushedi si i ka punët… Edhe unë do të bëj punën time, do të mundohem me gjithë shpirt të vë në lëvizje dy vëllezërit e mi që jetojnë prej vitesh në Londër… Besoj se do të flasim përsëri… Faleminderit!…
Kjo telefonatë si një fije shprese e gjallëroi studion e vogël dhe të pranishmit në emision. Telefona të tjera zunë të vinin pa ndërprerje:
- Urime për emisionin!..
- Edhe unë di diçka për Blendin, por s’e di në është ky, Marko, që po flisni…
- Përshëndetje…
Histori të dhimbshme, jetë njerëzish të humbur në harresën e kohës apo pasojë e saj, ky është thelbi i këtij emisioni, i thosha vetes, sikur po bisedoja me dikë tjetër…

* * *
Drejtuesja e emisionit tundi një fletë dhe tha:
- Ja ç’shkruhet në këtë letër: "Me besim te Zoti, se kjo letër do të prekë sadopak ata njerëz që dinë diçka dhe të zgjojë tek ta ndjenjat humane për të hedhur dritë mbi brengën dhe dhimbjen që ka pushtuar zemrën e një nëne të vetmuar, po ju shkruaj për tim bir. Gëzim Shtegu quhej djali im. Emigroi në Londër dhe sipas disa shokëve të tij atje e thërrisnin "Xhoi"... Qe kaproll mali, se në male e rrita… Qe sypatrembur e nuk mposhtej kollaj… I pëlqente ta njihte botën… I pëlqente të jetonte i lirë"…
Teksa dëgjonte përmbajtjen e letrës psikologu humbi në kujtime. Mendja i shkoi në ato vite të fëmijërisë kur jetonte me njerkën dhe nëna e tij i kishte dërguar një dhuratë për ditëlindje dhe një letër përshëndetëse ku shkruhej: "Edhe kur të rritesh e të bëhesh baba, unë do të të thërras bir"...
Kishte kaluar shumë peripeci në jetën e re që ndërtoi i ati dhe me dashje a pa dashje i qe përshtatur asaj lloj jete, por siç thonë: "Të keqen ia bën vetvetes njeriu"… Gjithë ato peripeci që kishin kaluar e detyruan babanë e Andit që ta fuste të birin në një kolegj… Andi sa vinte e piqej para kohe... Në shkollë shkoi shumë mirë, ishte në grupin e më të mirëve. Kishte premisa për lider, siç shprehej shpesh mësuesi që e kishte nën kujdestari… Atje në kolegj u njoh edhe me një shoqe nga qyteti K. Roena, quhej. Vajzë për kokën e vajzës… Vinte nga një familje artistësh. Të atin e kishte skulptor, kurse të ëmën piktore. Shpesh ajo mburrej me familjen e saj, sa ndonjëherë Andi ndihej ngushtë dhe ndërronte bisedë, kur fliste për të atin, sepse nënën ajo s’para e zinte në gojë…
Një ditë, në orën e letërsisë, ku titulli i mësimi ishte "Këngët e djepit", Roena e pyet Andin:
- Po ty të ka kënduar ninulla mami?
- Sa ninulla di përmendësh ti? - shpejtoi të përgjigjej ai me një tjetër pyetje pa kthyer përgjigje.
Fytyra e tij qe zverdhur si ftua i thatë në degë…
- T’i them duke i kënduar:
"Tatëpjetë shkallënë,
se na zgjove djalënë"…
- … …
Minutazhi i emisionit ndërkaq përfundoi. Andi u ngrit i përhumbur së bashku me kujtimet e tij…

* * *
Në Kolegj Andi ndihej më rehat. Sikur qe shkëputur nga ato preokupimet e përditshme monotone e herë-herë të bezdisëshme. Aty kishte më shumë liri, ndihej i pavarur… Ai qe djalë kërkues ndaj vetes, nuk donte të binte poshtë shokëve si në mësim e kudo. I pëlqente të merrej me futboll, sport ky që i dha një hov fizikut të tij, si në gjatësi dhe në pamje… Gjente kohë edhe për të shkuar në bibliotekën e shkollës ku takohej me Roenën, shoqen e tij të klasës, me të cilën sa vinte e miqësohej më shumë... U bënë shokë të pandarë me njëri-tjetrin. Andit nuk i jepej në punët me shkrim dhe për to e ndihmonte Roena. Krijimet e saj, gjithnjë, botoheshin në gazetën e shkollës, kurse Andi për vizatimin teknik nuk të falte, sa ndihmonte jo vetëm mikeshën e tij, po gjithë klasën…
Shpesh mësuesi i kimisë i ngacmonte që të dy sa Andi skuqej i gjithi në fytyrë, kurse Roena e kalonte gjithçka me një buzëqeshje të lehtë. Dukej që i pëlqente, po s’kthente përgjigje… Për t’i tërhequr vëmendjen, Andi e kapte prej majave të kaçurrelave, si të kishte frikë se mos u prishte bukurinë, ndërsa ajo me një të lëvizur të kokës, i prekte fytyrën me puhizën e tyre…
Në një ditë dhjetori, kur malet kishin hedhur vellon e borës, ai qe shumë i mërzitur, kishte vrenjtur vetullat dhe nuk e vuri re aspak vajzën që qe ulur në bangë, fare pranë tij.
- A mund të më dëgjosh?
- Po, - ia ktheu me zë të ulët. - Vetëm ngadalë se dëgjon profesori…
"Toka ishte mërzitur për diellin aq shumë, sa mezi priste që ai ta rrethonte me rrezet e ngrohta të tij, por ca re të zeza e kishin bllokuar dhe nuk e linin të nxirret syrin e tij të zjarrtë"…
- E pastaj?
- E pastaj?!
Vajza kujtonte se do ta prekte, por ai për t’iu shmangur bisedës së saj, ngriti dorën për të komentuar pjesë nga libri "Juga e bardhë"…
Roenës iu shtua inati dhe mendoi që pas pushimit të gjatë të mos ulej me të. Dhe ashtu bëri. Orën e historisë u ul me Anën, shoqen e lagjes. Andi s’e dha veten, vazhdoi në të tijën gati për një kohë dy-tre javësh, por si gjithnjë Roenës nuk i rrihej rehat...
U pajtuan. Jo se Andi nuk e vriste mendjen për sjelljen e tij me të, por shpesh mendonte ndryshe nga ajo. Ai s’donte ta lëndonte, s’donte t’i prishte shkëlqimin e syve, s’donte të shkelte mbi çiltërsinë e fjalëve… s’donte… Ndoshta diçka bluante në shpirt që s’donte t’ia thoshte askujt. Mbase vetë jeta qe treguar pak më e ashpër nga sa duhej me të…
Në orën e sociologjisë vetëm ta dëgjoje si fliste e fliste… taman si një orator:
- Ne duhet të karakterizohemi nga vetëpërmbajtja…
- E ku pyesin ndjenjat, - ia priti Marini.
- Kur vijnë ato, lëri të shpërthejnë, - ndërhyri Ina...
- Je ti, Roena, - i drejtohej Stela, - se të jem unë, i them, hajt udhë të mbarë.
Për çudi sa mbaronte ora e mësimit ata i jepnin dorën njëri-tjetrit si të mos kish ndodhur asgjë. Megjithatë ajo priste e priste...

* * *
- Alo, mirëmbrëma! Më dëgjoni?
- Mirëmbrëma, të dëgjojmë shumë mirë…
- Quhem Albana, jam nga qyteti S. Ngjarja për të cilën do të flas e ka zanafillën që para tre vjetësh. Grindesha shpesh me vëllanë, megjithëse është më i vogël se unë. Më kërkonte llogari edhe për gjëra shumë të vogla, të parëndësishme, kështu të paktën më dukej mua.
Një mbrëmje u zumë aq keq sa unë s’e mendova më gjatë, por gjoja për të hedhur mbeturinat në kosh dola me vërtik. Vëllai si të më kishte kuptuar, më kapi me forcë për krahu. E kisha marrë vendimin në kokë dhe pavarësisht se lëndova syrin e djathtë dhe vetullën pas derës, gjë që më nervozoi më tepër, ika me të shpejtë duke e hedhur tej qesen e mbeturinave. U futa në një rrugicë të ngushtë midis pallateve për të humbur gjurmët…
- … …
- Më dëgjoni?
- Po, po të dëgjojmë. Po pastaj?…
- Më hipi një ankth dhe frikë e tmerrshme njëherazi. M’u prenë gjunjët dhe pasi u sigurova se nuk po më ndiqte njeri, u ula në një hyrje pallati dhe zora të kërkoja në xhepa ndonjë monedhë metalike për ta vendosur në vetull, se thonë që nuk lejon ënjtjen. Pak më tutje qenë disa çuna të rritur. S’i pashë se sa, se ishte errësirë, veç dëgjoja të qeshurat e tyre… M’u duk sikur bashkë me ta qe edhe vëllai im dhe po ngërdheshej me mua duke më thënë:
- Hë, po tani, s’ke ku vete?…
Sakaq një ndjenjë e çuditshme dhembshurie më pushtoi trupin. Pendimi më vinte valë-valë, por qe shumë vonë, se siç do t’jua tregoj më pas, kisha rënë në grackë. Nga ai çast jeta ime nuk varej më nga unë…
Një nga djemtë, një djalë me një pamje të çuditshme, trupmadh e barkalec, m’u drejtua me një zë të frikshëm:
- Hë, moj zoçkë, ç’kërkon këtu? Çfarë të ka humbur?
M’u tha pështyma në gojë, gjuha s’më bënte të flisja. Me një zë të çakorduar u përgjigja:
- Vëllai, vëllai im…
- Ç’vëlla kërkon, moj, mos ke ngatërruar adresë? - ia priti një stekbilardo që tymoste cigare pa ndërprerje.
Lereni, - tha një i tretë, - se është komshia ime.
Dhe si të më kishte njohur prej kohësh, më mori prej krahu. Mirë që s’më zuri nga krahu i djathtë se më qe bërë plagë dhe ende s’më kishte kaluar dhimbja.
U ndjeva disi më e lehtësuar.
- Hë, do të vish në shtëpinë time? Vetëm babanë kam se nënën e kam të shtruar në një spital në Itali, se është e paralizuar, - më tha i saponjohuri.
- Mirë, - ia ktheva.
U gëzova që gjeta një strehë si do që të ishte ajo, të paktën të mos kaloja natën jashtë… se hajde e dëgjo… Isha shumë e çoroditur, sa gjithçka e bëja pa vetëdije, pa e ditur se si do të qe fundi…
Më falni, mos po ju besdis? Është hera e parë që flas publikisht. Kam nevojë për ndihmën tuaj. Nuk gjej fjalë për t’ju falenderuar për mundësinë që na krijoni… Si mua ka shumë njerëz të tjerë që ju besojnë jetën e tyre…
Në studio të gjithë dëgjonin me kureshtje se ku do të dilte Albana, vetëm psikologu u duk se ngriti supet i lehtësuar…
- Ç’të them më parë, është një histori që zor se i gjendet fundi. Gjithë natën e kalova duke folur e biseduar me atë djalë të panjohur. Në mëngjes ai iku me justifikimin se ndiqej nga policia dhe më kërkoi të rrija me të atin e tij për pak ditë…
Kaluan tre vjet e ca dhe ai s’u duk më. Me të atin fliste në telefon, por pa prezencën time... Ato vite për mua qenë si një burg pa hekura… gjithë ditën bëja punët e shtëpisë dhe që të dy mezi prisnim të vinte darka që të luanim letra a domino deri vonë. Në fillim i jepnim njëri-tjetrit ndonjë përqafim miqësie, si për t’u ngushëlluar nga fati i keq, derisa një ditë… një ditë na shijoi… Mëngjesi më erdhi nga një gërrhitje e fortë e tij, sa kur u pashë në pasqyrë, më erdhi turp nga vetja.
- Si ecën më tej marrëdhëniet tuaja? Po me pjesëtarët e familjes tënde kishe kontakte? Po me djalin, ç’ndodhi?…
- Ç’të them… marrëdhëniet me të atin e tij morën tjetër drejtim. I biri s’u bë i gjallë për mua, mbase s’qe djali i tij, a ku ta di unë se ç’fshihej pas gjithë kësaj historie. Me prindërit e mi s’pata asnjë kontakt, ata mbase mendonin se s’isha në qytet. Pas tre vjetësh një shoku i tij, me emrin Berti, solli një zarf dhe në kohën që e qerasa ia bëra me shenjë dhe i kërkova nëse mund të nisesha më të për të shkuar te Lenci, tek djali që më solli në atë shtëpi, të cilin kështu e thërriste i ati, se shokët e thërrisinin me emra të ndryshëm…
- Sadriu, i ati i Lencit, nguli këmbë që të prisja të birin, ndryshe do të ndërlikoheshin gjërat dhe kishte rrezik që policia të binte në gjurmët e tij e ta kapnin, por unë nuk mund të duroja më në atë burg të errët, pa fund e krye, që as vetë s’e dija se ç’më priste…
Më falni, mund të pi pak ujë? A të pushoj pak se më duket se po mbytem!…
- … …
- Ju lutem prindërve të mi, nëse më dëgjojnë, të më falin. Jam penduar. Në veçanti i lutem vëllait të vetëm, nënës që e dua shumë. Babait që e kam turpëruar… Le ta bëjnë zemrën e fortë e t’i vënë një gur për ç’ka u kam shkaktuar… U them se jam gjallë... Le të më pranojnë kështu siç jam… Kam nevojë që ata të më falin… S’mundem më, s’mundem të flas… Jam e lodhur... Kam nevojë për familjen time!…

* * *
Andi sa herë që dilte nga ai emision televiziv, i së njëjtës orë në dy ditë të javës, bluante e ribluante me mendje grimca nga jeta e tij… Po këtë herë i bëri përshtypje zëri i dërmuar i një dëgjuesi, që u paraqit si i ati i Albanës. Qe shumë i tronditur dhe mezi fliste… Pas kaq vitesh, kishte dëgjuar zërin e vajzës, e kishte njohur, ndaj dhe në telefon foli me shumë siguri dhe tha:
"Eja siç je, bija e babait!… Babi do të dalë të të presë... Mos më zhgënje. Të dua siç je"…
Në të tilla raste ndoshta burrat janë më të dobët se gratë, kjo dukej qartë në ngashërimin që ai shfaqte për vajzën, të cilën ku nuk e kishte kërkuar: në kthina, në hotele e motele, porte e aeroporte… Dhe më në fund i bindur për zërin që dëgjoi nuk u mendua, as e vuri në dyshim atësinë ndaj vajzës...

* * *
… Deti qe i trazuar e me shumë dallgë. Atë ditë tallazet e tij të egërsuara sikur do të përpinin jo vetëm të kaluarën e Albanës dhe familjes së saj, por edhe të shumë hallexhinjve të tjerë që prisnin të shqetësuar në breg. Trageti qe mbushur plot e përplot me njerëz, sa nga pesha e madhe edhe vetë marinarët s’ndiheshin të sigurt përgjatë atij udhëtimi, ndaj arritën në breg me dy orë vonesë…
- E po marinari në det, ore zotëri, është si gruaja me dhimbjet e lindjes, - i tha kapiteni i tragetit një burri plak që priste fare pranë ankorimit disi më i shqetësuar se të tjerët dhe që dukej se nuk e mbante vendi në vend nga mënyra se si e zgjaste kokën e kërkonte midis udhëtarëve.
Ky zotëri s’e njohu aspak vajzën e tij se qe e rrethuar nga tri motra (murgesha) të veshura me rrobën e tyre të zakonshme. Ajo qe veshur sportive… Flokët i kishte të prera e jo si dikur të gjata… Sa shumë që kishte ndryshyar!…
- Babi!… Ai është babi im, - thirri papritur vajza me sa zë që kishte dhe rendi në krahët e tij të zgjatura që mezi mbaheshin.
Të dy u krodhën në krahët e njëri-tjertit… Sa shumë mall e dhimbje u kishte shkaktuar largësia...
Tek e kishte mbështjellë të tërën me pëllëmbët e tij të ashpra vuri re se e bija i kishte kyçet e duarve të mavijosura, sa thua se gjithë ato vite qe dergjur burg më burg të Italisë…
Sytë e saj të zinj hynin thellë në zgavrat e tyre të gjera, sikur donin të fshihnin nga kujtesa gjithçka kishte ndodhur…
Vajtja e Albanës në Itali, si të thuash kishte qenë me fat, pasi ndriçoi labirinthet e errta të jetës së saj dhe bëri të mundur shpëtimin e dhjetra jetëve të tjera…

* * *
Këtë herë studioja kishte marrë pamje të re. Qe shtuar numri i telefonave dhe si rezultat lajmet për vendndodhjen e të humburve vërshonin nga të katër anët e botës…
Albana me tri "motrat" prisnin në hyrje të studios. Kishin ardhur për të përshëndetur grupin realizues të emisionit "Ku je"…
Në ambientet e jashtme të sdudios Andi e takoi Albanën si të ishin njohur prej kohësh. Ndoshta i afronte më shumë emri i saj i njejtë me të motrës së tij, të cilën kishte kohë pa e parë. Nga ajo qe ndarë që kur ishte në klasë të pestë… Ndoshta ai thjesht mundohej të ishte më miqësor me të… Ndoshta po kërkonte t’i tregonte asaj se asgjë s’do e ndalonte më të realizonte ëndrrat e lëna përgjysëm… Ndoshta dhe ai vetë nuk e kuptonte pse, por diçka është më se e sigurt, ata u përqafuan si të ishin dy miq të vjetër që nuk shiheshin prej kohësh…
Ajo nxorri nga çanta një bllok të vogël.
- A mund të ma jepni adresën?
- Po patjetër... Shëno: Zyra pranë universitetit...
- Po ju keni numër telefoni apo adresë ku mund t’ju gjej?…
- Si jo! - ia ktheu Albana...
- … …
- Mund të më marrësh kur të duash. Tani bën mirë të pijmë një kafe, - e ftoi ajo.
- Po, patjetër, po deshe edhe pas emisionit.
- Në rregull!
- E po në rregull, atëherë, pas emisionit...
- Pafshim!
- Mirupafshim!
Kapaku i celularit të tij lëshoi një tingull të çjerrë, ndoshta ngaqë nuk u mbyll me kudjes… në pamje të parë dukej se diçka e mundonte. Kjo u vu re edhe gjatë emisionit… Mendonte për Albanën e telefonatës së parë në studio. Pas gjithë atyre ngjarjeve vetëm tani që qe ballë përballë me vajzën e kuptoi se s’ishte ajo për të cilën mendonte. Motra e tij tashmë mund të ishte edhe dy - tre vjet më e madhe se kjo…
Në emision gazetarja po paraqiste emrat dhe fotot e personave të humbur të shoqëruara me datëlindjet e vendlindjet:
Selim Ibrahimi, 27 vjeç, larguar në Greqi nga Rrësheni më 1992.
Mit’hat Dervishi, 13 vjeç, larguar që para tre vjetësh nga Lushnja.
Entela Vërdufi, 19 vjeç, nga Laçi, larguar më 1995 për në Greqi.
Bedri Mallmeni, 47 vjeç, i martuar, nga Selita, larguar më 1999 për në Greqi.
Andi i bëri sytë katër se mos në fotot e reklamuara shihte nënën, Albanën dhe Sofien, dy motrat e tij, por më kot.
Një telefonatë e largët e ndërpreu në mes paraqitjen e pasaportave të të humburve.
- Alo? Studioja?…
- Po. Urdhëroni! Mirëserdhët në emisionin tonë!
-Jam një emigrant që punoj këtu në Itali, në Firence, që prej vitit 1993. Kam pritur e strehuar shumë bashkatdhetarë. Midis të tjerëve edhe një vajzë shtatëmbëdhjetë vjeçare. Me thënë të drejtën nuk e mbaj mend se nga cili qytet ishte, por di që familja e saj kishte shumë probleme sociale. I ati qe divorcuar dhe dy vajzat së bashku me nënën e tyre i kishte lënë në mëshirë të fatit. Ajo quhej Sofia... E mirë qe besa, vajzë për kokë të vajzës, por vuajtjet e kishin bërë ta merrte jetën seriozisht, pavarësisht se qe e vogël në moshë… Më dëgjoni?…
Po, po… Vazhdo…
- Çdo bësh ti këtu në Itali, kaq e vogël? - e pyesja shpesh.
- Do të mbledh ca para. Do mundohem të futem në shkollë… Do bëhem doktoreshë dhe do shëroj mamin që e kam të sëmurë...
Më dëgjoni?… Kështu më thoshte… Por, me sa mbaj mend unë, nuk përmendte se ku…
E nisi mirë e shkreta, po jeta u tregua sërish e pamëshirshme me të. Një mbrëmje, teksa kthehej në shtëpi nga kisha ku punonte, një i paudhë e rrëmbeu me rrotat e "fatit"…
Matanë telave të telefonit dëgjoheshin rënkime…
- Më falni se nuk e përmbaj dot veten, e doja si fëmijët e mi. Rrinte shpesh me njërën nga vajzat e mia, por më shumë i qante hallet me gruan time. Me të sikur kishin gjetur gjuhën e përbashkët… Kemi përjetuar një dramë të vërtetë, dhimbja qe e madhe, se ajo na ishte bërë si pjesëtare e familjes… Që nga ajo ditë, ime shoqe u sëmur rëndë dhe vazhdon që të ketë ende probleme me shëndetin… Ju mora në telefon për t’ju thënë se në rast se më dëgjon ndonjë nga pjesëtarët e familjes, qoftë edhe i ati, nëse ka një fije dhimbsurie, të paktën të vijnë…
- Po ju ku ndodheni aktualisht?
- Këtu në Firence
- Po trupi i vajzës?
- Atë e kemi varrosur pranë varrezave të kishës ku punonte… Në pllakën e varrit shkruhet:
"Sofia - 17 vjeçe - Albanese. Ardhur në Itali më 1999", shoqëruar me foto…
- Zotëri ju falenderojmë shumë për telefonatën dhe për dëshminë tuaj. Ju lutem qëndroni në linjë për të na dhënë adresën e saktë të vendndodhjes suaj, - e mbylli bisedën drejtuesja e emisionit.
- Falemnderit edhe juve që më çliruat nga një barrë e rëndë që sa vinte e më rëndonte më shumë. Nëse interesohet dikush ju lutem jepini adresën dhe numrin tim të telefonit…

* * *
Në studio nuk premtonte koha për të debatuar, apo thjesht për të diskutuar mbi ngjarjet dhe fatet tragjike të shumë prej protagonistëve të tyre. Telefonatat nuk kishin të sosur. Sms-të, nga fluksi i madh i tyre, nuk arrinin të reklamoheshin plotësisht në titrat e emisionit. Njerëzit nevojtarë, në të shumtën e rasteve, ishin të interesuar më shumë për fakte konkrete, sugjerime, adresa e numëra telefoni sesa për debat dhe këshilla.
- Faktet, - tha psikologu, për të dalë nga gjendja ku ishte kredhur, - faktet janë kokëfortë. Ato të gllabërojnë dhe do apo s’do ti, duhet t’u përmbahesh atyre, ndryshe ke humbur.
- Po, vërtet, - vazhdoi drejtuesja e emisionit. - Ne shprehim dhimbje për fatin tragjik të kësaj vajze të re dhe u bëjmë thirrje edhe njëherë familjarëve të saj që mund të na kenë dëgjuar të komunikojnë me ne në numrat tanë të telefonit ose në adresën…
Andit i shkoi mendja menjëherë tek e motra. Ishte gati të shpërthente në vaj, por s’deshi ta jepte veten. U mundua të ndihej burrë në brendësi të shpirtit… Përherë kishte menduar në heshtje për ato të tria, nënën e tij dhe dy motrat Albanën e Sofinë, me të cilat ishte ndarë në rrethana që s’kishte dashur t’i kujtonte gjatë gjithë këtyre viteve…
- Si shumë të fuqishme këto dritat e kamerave, - pëshpëriti receptuesja e telefonit të parë.
- Mirë që s’po na priten dritat, si thua janë të forta? - ia ktheu me të qeshur shoqja në krah.
- Një telefonuese ngul këmbë që të flasë me psikologun! - ndërhyri me zë të lartë receptuesia e telefonit të tretë.
- Posi, me gjithë qejf, - u tregua i gatshëm Andi, pavarësisht se ndihej disi i përhumbur
Vajza drejtoi receptorin drejt Andit.
Në studio u dëgjua një "gërrrrrr – gërrrrrr e zgjatur e kordonit të telefonit që u kalua dorë më dorë për te kolltuku ku qe ulur psikologu, midis dy gazetarëve të gazetës "55" e "Shekulli", përballë të cilëve qe vendosur një ekran i madh ku herë pas herë përsëritej në formë thirrjeje mezazhi për njerëzit e humbur.
Në studio dëgjohej vetëm zëri i Andit:
- Mirëmbrëma zonjë… Zonjushë?! Urdhëroni! Si e keni hallin?… Falje! Po për çfarë…
Në ekran filluan të kalonin titrat që lajmëronin fundin e emisionit.
Andit i ngeli receptori në dorë. Askush nuk mundi të kuptonte me kë dhe për çfarë bisedoi djaloshi. Ai vazhdonte ta mbante ende telefonin midis gishtave dhe fare pranë veshit si të mos donte ta largonte atë zë… Krejt pa kuptuar para syve iu shfaq një tufë me trëndafila të kuq e të bardhë…

* * *
Doli në rrugë me mendimin se kishte nevojë për pak ajër të pastër. Kopsiti pallton, nxorri nga çanta dorezat prej lëkure dhe nisi të ecte. Në mendje i erdhi Albana, vajza që takoi përpara emisionit dhe u kujtua se në njërin xhep të palltos kishte një cope letër ku shënohej adresa dhe numri i saj i telefonit. Vendosi ta merrte në telefon dhe ta ftonte për një kafe… ndoshta nuk dinte çfarë të bënte as ai vetë… mendimet sa vinin e i turbulloheshin më shumë…
- Mirëmbrëma! – e përshëndeti Albana, që dukej se kishte ardhur me një frymë nga mënyra se si dihaste.
- O, mirëmbrëma! - u përgjigj ai, duke u përkulur të merrte dorashkën e djathtë që i ra nga dora.
- Ke shumë që pret?
- Pak, pesë – gjashtë minuta.
- Dukesh i lodhur.
- Po, puna i ka këto. Ku do të shkojmë?
- Epo ftesën e keni bërë ju. Ju takon juve të zgjidhni!
- Lëvizim?!…
Ecën një copë rrugë më këmbë dhe ndaluan para një taksie.
- Na ço në qendër, - foli Andi rëndë.
- Te "Shallvaret"? – pyeti shoferi i taksisë.
- Aty…
Hipën që të dy mbrapa, duke e lënë vendin e parë bosh.
Rruga dukej e zbrazët dhe trafiku nuk qe aq i rënduar sa zakonisht, ndaj arritën shpejt te lokali.
- Po s’të pëlqen, shkojmë diku tjetër.
- E pse?
- Jo, kot thashë. Sikur ka shumë zhurmë, - u justifikua ai.
- As mua s’më pëlqen zhurma…
- E sheh. Qepalla!
Përplasën pëllëmbët e duarve me njëri – tjetrin. Gishtërijtë e gjatë të saj u fërkuan pas dorashkave të tij.
- Po hiqi të shkretat, se m’i thave mollëzat e gishtave.
- O, më fal, - ia ktheu Andi si i zënë në faj.
Të dy vunë buzën në gaz, si për t’i treguar njëri-tjetrit se tashmë s’ishim më të huaj.
Porositën nga një çaj kamomili.
- Je e sigurt që s’do gjë tjetër? - e pyeti ai.
- Shumë e sigurt, - tha ajo. - Është mbrëmje dhe një çaj në darkë të bën mirë. Më pas shohim e bëjmë…
Thellë në vetvete atij iu bë qejfi për natyrshmërinë dhe çiltërsinë që shprehte Albana. Më shpesh klientet e tij porosisnin uiski, martini apo dhe kaçurrel… Jo se Andit i dhimbseshin paratë, por ndihej më i sigurt në të folur, se në fund të fundit kjo qe puna e tij.
- Po duhanin e pini? - e pyeti ajo.
- Jo, - ia ktheu ai. - Po juve?
- Më mirë mos më pyet. Lavdi Zotit që "motrat" në kishë më qendruan aq pranë…
Në tavolinën e tyre qe vendosur një vazo e vogël qelqi ku qenë futur dy karafila, njëri i bardhë dhe tjetri i kuq. Çuditërisht, Andi nuk e kishte mendjen aty, aqsa edhe çajit harroi t’i hidhte sheqer, po filloi ta rrufte të nxehtë… Trëndafilat e çuan larg në mendime… kujtoi ditën e njëzetë vjetorit të lindjes, që koinçidonte edhe me ditëlindjen e Roenës…
Ishin ditët e para të maji. Ai shkoi në fidanishten më të afërt dhe si surprizë për shoqen e tij, mori 20 trëndafila të bardhë e 20 të kuq. Të kuqtë për vete, të bardhët për të… Atë ditë edhe shokët e konviktit e kishin kuptuar që dukej ndryshe nga herët e tjera dhe e ngacmonin me fjalë…
- Hë, Andi, ke ndonjë variant sot? – e ngacmonte njëri.
- S’të shoh mirë, - ia priste Bledi, shoku i tij i dhomës.
Ai vetëm qeshte e nuk u kthente përgjigje…
Kishte veshur një palë pantallona të reja doku, ngjyrë bezhë dhe një këmishë me kuadrate që i rrinte fiks pas trupi.
Me trëndafilat në dorë, hyri në godinë e vajzave dhe u ngjit drejt katit të tretë. Ndaloi tek dhoma me numrin 5.
Kishte emocione. Mendimet i ngatërroheshin. "T’ia them, të mos ia them" - murmuriste me vete. Dhe pa u menduar gjatë trokiti në derë.
Derën ia hapi shoqja e Roenës, Emirjana.
- O, Andi! Urdhëro brenda!
- Jo, jo! Më mirë më thirr pak Roenën.
- E po hyr brenda se s’të ha njeri, - ia ktheu vajza.
Sa hyri në dhomë vuri re se krevati i Roenës ishte bosh. Dysheku i krevatit qe hequr. Kishte mbetur vetëm susta, tek-tuk e dëmtuar nga ndryshku. Te koka e krevatit dalloi diçka të mbështjellë me letër të bardhë dhe sipër saj qe një letër ku ishte shkrur me kujdes:
"PËR ANDIN!… Nga Roena".
Nuk po u besonte syve. "Mos më kanë përgatitur ndonjë lojë" – mendoi. Në murin përballë, sytë i shkuan te fotografia e Roenës dhe shoqeve të saj.
- Roena, dil e mos më bëj numra! Dil se mezi po pres!… Po dil, pra, se ika!…
- Ulu, Andi! – iu lut Emiljana.
- Ç’është e vërteta nuk kam kohë të rri, por thuaj asaj lozonjares të dalë sa nuk kam ikur!
- Andi, Roena u nis në të gdhirë, me babain e saj për në Itali, – e ndërpreu Emirjana. - Në shtëpi u kishin dërguar një letër anonime, ku i kërcënonin se nëse nuk do të largoheshin brenda njëzetë e katër orësh, do të ishte tepër vonë për të dhe për familjen e saj… Kaq morëm vesh nga i ati që erdhi dhe e mori në të gdhirë… Siç e sheh shumicën e plaçkave i ka lënë këtu, mori vetëm pako gjëra…
Andi ende nuk po besonte asgjë. Trëndafilat që kishte në dorë i hodhi lehtas mbi krevat si për të mos u prishur freskinë. Rrëmbimthi hapi letrën dhe lexoi pa zë:
"Kur rrezet e forta të diellit
Të përzënë retë mëkatore,
Në tokë trëndafili i bardhë,
Do të çelë e lulëzojë,
Në petalet e kuqe të trëndafilit"…
Për djalin që dua…
- Nuk po më dëgjon? - e pyeti Albana.
- Më tërhoqën trëndafilat, - ia ktheu Andi, duke treguar me gisht nga gonxhet e sapoçelura në vazo…

* * *
Njerzit në lokal s’i kishin hequr ende rrobat e dimrit.
Albana kishte veshur një triko portokalli dhe kishte hedhur një shall të purpurtë krahëve, kurse Andi një pallto të zezë që i vinte deri poshtë gjunjëve.
- Shih, shih, si notojnë peshqit, s’kanë ftohtë fare, - i foli Albana, duke bërë me dorë nga akuarjumi i vendosur fare pranë tyre.
- Aty do të jetë temperatura normale, se ndryshe…
- Mua më pëlqen ai peshku i kuq, - e ndërpreu ajo. - E sheh si noton?
- Edhe unë i pëlqej peshqit. Kur isha i vogël babai më çonte shpesh nga liqeni. "Do të peshkojmë", - më thoshte… Kur ktheheshim në shtëpi mbaja në dorë ca cironka… ja, kacës, - tregoi me gisht djaloshi…
Ishte hera e parë, pas shumë kohësh, që ai fliste për të atin.
- Po tani, s’shkoni më?
- Jo, jo! Babai ka ikur jashtë shtetit… jeton në Danimarkë… Është ilegal atje dhe pret të nxejrrë dokumentat.
- Do të të bëjë bashkim familjar?
- Jo, jo! Unë jam në moshë madhore, i kam kaluar të tetëmbëdhjetat dhe bashkimi familjar nuk është më i mundur!
- Po mamaja juaj? – shtoi si me gjysëm zëri Albana.
- Andi bëri sikur nuk e dëgjoi dhe vazhdoi të fliste për të atin.
- Pas martesës së dytë nuk i eci dhe aq mirë, ndaj u detyrua të ikte… Unë isha i rritur dhe nuk mund të bëhesha më pengesë për të… Megjithatë ne mbajmë lidhje… Ai interesohet për mua, madje më dërgon herë-herë edhe dollarë…
- A marrim edhe ndonjë gjë tjetër? – e ndërpreu Albana.
- Marrim.
- Unë një santal dardhe, - tha ajo.
- Kuse unë një ponç me qumësht.
Albana shikonte përqark tavolinat që sa vinin e mbusheshin me njerëz… S’kish provuar ndonjëherë mbrëmje kaq të këndshme… Ndihej e sigurt, si detyrohej askujt…
- Këtë mbrëmje do ta shkruaj në ditar si një nga ditët më të bukura, - u shpreh ajo e ngazëllyer. - Kisha kohë që s’kisha provuar një ndjesi të tillë. Ç’ndyshime janë bërë në vendin tonë! Më shumë vajza të sheh syri se sa djem në këtë orë. Kjo është vërtet një mrekulli. Të duket sikur njerëzit janë indiferentë për çka ndodh rreth tyre, secili në hesap të vet. Kështu ka lezet... Bukën tënde… Llogarinë tënde…
Andi qeshi me zë, sa u tërhoqi vëmendjen të tjerëve. Të gjithë kthyen kokën nga tavolina e tyre. Emisioni televiziv "Ku je?" e kishte bërë atë të njohur.
U ndanë duke u përshëndentur miqësisht dhe i premtuan njëri - tjetrit se do të flsnin përsëri. E shoqëroi deri të pallati, dhe pasi aji doli në ballkon dhe ia bëri me dorë, u sigurua se gjithçka shkoi mirë. Ndaloi te stacioni. Mori një taksi dhe i tha shoferit prerazi: "Te rruga e Dibrës afër shkollës "Misto Mame!"...

(Vijon në pjesën e dytë)

Liri Hidërshaj